Kaders

De ketenarchitectuur migratieketen kan alleen door alle ketenpartners worden gebruikt, als de ketenpartners gezamenlijk dezelfde afspraken/uitgangspunten hanteren. Hierbij is een onderscheid te maken tussen wetgeving en andere kaders. Daarnaast is er ook beïnvloeding door strategieën die opgesteld zijn op centraal overheidsniveau, maar ook op departementaal niveau. Onderstaande figuur toont een overzicht van alle relevante kaders voor de Ketenarchitectuur Migratieketen.

Selecteer een kleurenweergave :

Hieronder worden de kaders uit bovenstaande figuur kort nader toegelicht.

Wetgeving (Europees en Overheidsbreed)

Wetgeving beïnvloedt de architectuur van alle ketenpartners. We gaan ervan uit dat alle ketenpartners aan de wetgeving voldoen.

Kader	Korte toelichting
AVG	De Algemene Verordening Gegevensbescherming(AVG) (Engels: GDPR) is rechtstreeks van toepassing voor alle lidstaten van de Europese Unie en beoogt de bescherming van natuurlijke personen bij de verwerking van hun persoonsgegevens te waarborgen.
Archiefwet	De archiefwetgeving geeft de kaders voor waardering en selectie. De Archiefwet 1995, het Archiefbesluit 1995 en de Archiefregeling vormen samen het juridisch kader voor waardering en selectie . Het juridisch kader geeft vooral aanwijzingen voor de procedure van het vaststellen van een selectielijst en geeft algemene aanwijzingen over de vorm en structuur van de selectielijst en de belangen waarmee rekening gehouden dient te worden bij het vaststellen van bewaartermijnen. Momenteel wordt gewerkt aan de modernisering van de archiefwetgeving. Archiefwet, besluit en regeling worden herzien en zouden naar verwachting in 2024 in werking moeten treden.
Europese en Internationale wet- en regelgeving	Europese en internationale wet- en regelgeving zijn richtinggevend voor de inrichting van de migratieketen. Het voert te ver om hier een uitputtende opsomming te geven. Maar deze zijn erg divers, variërend van abstract naar concreet. Gaande van het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens, over de Dublin-verordening en diverse onderdelen van het Europese migratiebeleid, tot heel concrete verordeningen zoals de verordeningen rondom SIS, VIS, ETIAS of EURODAC.
Vreemdelingenwet / AWB	Het vreemdelingenrecht is een bijzondere vorm van het bestuursrecht. De belangrijkste nationale wet is de Vreemdelingenwet 2000, verder uitgewerkt in het Vreemdelingenbesluit en de Vreemdelingencirculaire. Wanneer deze bijzondere wetgeving niet van toepassing is, valt men terug op de Algemene wet bestuursrecht (Awb).
WDO	De WDO (Wet Digitale Overheid) is een kaderwet die de basis legt voor verdere digitalisering, waaronder regulering van de digitale overheid en meer in het bijzonder de generieke voorzieningen in een gemeenschappelijke digitale infrastructuur van de overheid. De WDO treedt (naar verwachting) in werking op 1 januari 2023. In de eerste tranche richt de WDO zich op het regelen van het veilig en betrouwbaar inloggen voor Nederlandse burgers en bedrijven bij de overheid. Daarmee wordt bedoeld dat burgers elektronische identificatiemiddelen (eID) krijgen met een hogere mate van betrouwbaarheid dan het huidige DigiD. Deze identificatiemiddelen geven publieke dienstverleners meer zekerheid over iemands identiteit. De wet stelt ook open standaarden verplicht. Met de WDO implementeert Nederland de Europese richtlijn over toegankelijkheid van overheidswebsites en apps.
WOO	De Wet Open Overheid (WOO) is de opvolger van de Wet openbaarheid van bestuur (Wob). De wet is bedoeld om de overheid transparanter te maken en zo het belang van openbaarheid van publieke informatie voor de democratische rechtsstaat, de burger, het bestuur en economische ontwikkeling beter te dienen. De WOO maakt toegang tot publieke informatie expliciet tot een recht van burgers. De WOO voorziet in een opener overheid dan de Wob, bijvoorbeeld door actieve openbaarmaking van verschillende informatiecategorieën verplicht te stellen.

Beleidsmatige kaders Digitale Overheid

De Rijksoverheid heeft op verschillende overheidsniveaus ook verschillende beleidsmatige kaders voor de digitale overheid die van invloed zijn op de ketenarchitectuur.

Kader	Korte toelichting
Common Ground/Public Ground	Common Ground is de informatiekundige visie waarmee overheden collectief de informatievoorziening eenvoudiger, flexibeler en slimmer gaan inrichten. Met de herinrichting van de informatievoorziening kunnen overheden hun dienstverlening en bedrijfsvoering ingrijpend verbeteren. Dat stelt ze in staat om op een moderne en flexibele manier in te spelen op maatschappelijke opgaven. Strikt genomen (nog) geen beleidsmatig kader. Maar wel een invloedrijke visie binnen de digitale overheid met relatie met meerdere hiergenoemde beleidsmatige kaders.
GDI en GDI-Architectuur (GA)	De Generieke Digitale Infrastructuur (GDI) bevat de gezamenlijke oplossingen (afspraken, standaarden en voorzieningen) die de ruggengraat van de digitale overheid vormen (zoals de Basisregistraties, DigiD, MijnOverheid, Digipoort,..). De GDI kent vier domeinen: Toegang, Interactie, Gegevensuitwisseling en Infrastructuur. De GDI-Architectuur (GA) vormt de doelarchitectuur van de Generieke Digitale Infrastructuur (GDI) en biedt, als ware het een bestemmingsplan, inzicht in de beoogde ontwikkeling van de GDI. Sturing op de GDI vindt plaats via het Overheidsbreed Beleidsoverleg Digitale Overheid (OBDO), geadviseerd door de Programmeringsraad GDI (PGDI) Voorheen werd de GA ook wel GO genoemd (Gemeenschappelijke Overheidsarchitectuur).
I-strategie rijk 2021-2025 - Doorpakken op transformatie	In deze I-strategie 2021-2025 staan de gezamenlijke prioriteiten van de Chief Information Officers (CIO’s) van het rijk voor de informatievoorziening. Het betreft de volgende actiepunten: I in het hart brengen; Versterken Digitale weerbaarheid; Bestendigen ICT landschap; Optimaliseren generieke voorzieningen; De basis op orde met de informatiehuishouding; Naar data en algoritmen met waarde(n); Opbouwen toekomstbestendig I-vakmanschap; Vergroten transparantie en inzicht in informatievoorziening; Versterken besturing informatiedomein; Samenwerken met de markt en bevorderen van innovatie.
Interbestuurlijke Datastrategie 2021	De interbestuurlijke datastrategie (IBDS) schetst op hoofdlijnen hoe de overheid met data maatschappelijke opgaven beter kan adresseren, waarbij de risico’s van datagebruik goed worden afgewogen. Daarnaast bevat de datastrategie eerste suggesties voor systeemfuncties: voorzieningen die het makkelijker maken om datagedreven te werken, bijvoorbeeld een federatief datastelsel, waarin data lokaal beheerd blijft, maar voor gebruik over silo’s en organisaties heen toegankelijk en begrijpelijk is gemaakt.
Landelijke API-strategie	De digitale overheid zal de komende jaren gegevens en data steeds meer veilig en efficiënt uitwisselen door applicaties zoveel mogelijk te scheiden van de data, en deze data bij de bron te bewaren. De voorzieningen van de digitale overheden dienen de data zoveel mogelijk actueel te gaan halen - in een veilige infrastructuur -zodra het voor een zaak nodig is. De API Strategie kaders en richtlijnen voor het toepassen van API’s en bijbehorende architectuurconcepten binnen de Nederlandse Overheid en bestaat uit een informatief deel over beleid, gebruikerswensen, architectuur en een normatief deel met ontwerprichtlijnen voor API's. Deze ontwerprichtlijnen zijn aangemeld voor plaatsing op de ‘Pas toe of leg uit’-lijst van het Forum Standaardisatie.
NL Digibeter; Agenda Digitale Overheid	Een gezamenlijke 'rolling' agenda van alle Nederlandse bestuurslagen en belangrijke publieke en private partners. Deze agenda zet uiteen hoe het contact van de overheid met burgers en ondernemers slimmer, toegankelijker en persoonlijker kan door hierbij de kansen van digitalisering te benutten en de regie van burgers en ondernemers te versterken. NL DIGIbeter is tot stand gekomen in het Overheidsbreed Beleidsoverleg Digitale Overheid (OBDO). Vijf speerpunten zijn: Investeren in innovatie; Beschermen grondrechten en publieke warden; Toegankelijk en begrijpelijk voor iedereen; Persoonlijke dienstverlening; Klaar voor de toekomst.
Rijksbreed Cloudbeleid 2022	In 2022 heeft de Staatssecretaris van BZK een nieuwe visie op gebruik van public clouddiensten door de Rijksoverheid (m.u.v. Defensie) gepubliceerd. Deze stelt samengevat dat het gebruik van publieke cloud door departementen na een risicoafweging in beginsel is toegestaan, mits aan enkele voorwaarden is voldaan. Dit geldt ook voor Departementaal Vertrouwelijke informatie (Dep-V) (niet voor Staatsgeheim) en persoonsgegevens. Bijzondere persoonsgegevens en basisregistraties mogen in principe niet in de cloud, tenzij. Hiervoor wordt een comply-or-explain mechanisme uitgewerkt met o.a. een rol voor de CIO-rijk.

Architectuurkaders

Op centraal niveau is besloten dat alle overheidspartijen, zoals rijks-, provinciale en gemeentelijke overheid, hieraan moeten voldoen.

Kader	Korte toelichting
BIO	De Baseline Informatiebeveiliging Overheid (BIO) beschrijft het basisniveau voor informatiebeveiliging dat gehanteerd wordt binnen de Nederlandse overheid, door Rijk, Gemeenten, Waterschappen en Provincies. Eén basisniveau voor informatiebeveiliging, één gezamenlijke taal voor alle overheidsorganisaties.
DUTO	Duurzame toegankelijkheid (DUTO) wil zeggen: informatie is vanaf het moment van ontstaan beschikbaar en bruikbaar voor iedereen die daar recht op heeft en voor zolang noodzakelijk. Burgers, bedrijven, ambtenaren, journalisten en bijvoorbeeld onderzoekers kunnen de informatie die ze nodig hebben vinden, raadplegen en interpreteren. Niet alleen nu, maar ook over pakweg 20 jaar.
EAR	De Enterprise Architectuur Rijksdienst (EAR) biedt een samenhangende beschrijving van de organisatie en inrichting van de informatiediensten en -voorzieningen van de Rijksdienst. Het is een houvast voor iedereen die, vanuit de concerngedachte, stappen wil zetten om de samenwerking tussen en binnen delen van de Rijksdienst te verbeteren.
EIF (European Interoperability Framework)	Het European Interoperability Framework (EIF) is een set met aanbevelingen voor nationale overheden, gericht op het interoperabel maken en houden van digitale publieke diensten binnen de EU. Het European Interoperability Framework is bedoeld als gemeenschappelijke kern van de Nationale Interoperability Frameworks (NIF's) en Domain Interoperability Frameworks (DIF's). Voor Nederland is de NORA het NIF. De mate van alignment tussen NORA en EIF is sterk en wordt jaarlijks gemonitord.
EIRA (European Interoperability Reference Architecture)	Met de toenemende informatie-uitwisseling tussen overheidsdiensten (over de grenzen en sectoren) is de behoefte aan interoperabiliteit in Europa groter dan ooit. Interoperabiliteit kan op vele manieren worden gedefinieerd. De eenvoudigste manier zou kunnen zijn: „Het vermogen om informatie uit te wisselen”. Om interoperabiliteitskwesties op nationaal, regionaal of lokaal niveau aan te pakken, beschikken veel overheidsdiensten al over interoperabiliteitskaders of zijn deze aan het ontwikkelen. Het toepassingsgebied van deze kaders is beperkt tot de rechtsgebieden waarbinnen zij zijn ontwikkeld. Europese overheidsdiensten moeten echter bereid zijn om samen te werken om grensoverschrijdende overheidsdiensten te leveren om tegemoet te komen aan de behoeften van bedrijven en burgers.
NORA	De Nederlandse Overheid Referentie Architectuur (NORA) bevat principes, beschrijvingen, modellen en standaarden voor het ontwerp en de inrichting van de overheid. De NORA richt zich op de publieke sector in het geheel en geldt dus voor alle domeinen en bestuurslagen. Afspraken in NORA maken samenwerken en informatie-uitwisseling mogelijk over bestuurslagen, ketens en domeinen heen.

JenV-kaders

Kader	Korte toelichting
Enterprise Architectuur JenV	De Enterprise Architectuur JenV benoemt de belangrijkste afspraken (principes) rondom bedrijfsvoering en bedrijfsinrichting van JenV. Het bestaat o.a. uit een algemeen inleidend deel met o.a. de “5 gouden regels” en een verdieping in afspraken/principes per domein. Deze wordt nog verder uitgewerkt in diverse domeinarchitecturen, o.a. op gebied van Cloud (en diverse vormen daarvan), Toegang. NB Uiteraard spelen met BZ en de KMAR ook partijen buiten het JenV-domein een rol in de migratieketen. Kaders uit die domeinen zijn kaderstellend voor deze partijen en spelen daarmee indirect ook een rol in de migratieketen. Omdat de migratieketen binnen het JenV-domein valt, hebben we ons hier echter beperkt tot de JenV kaders.
I-strategie JenV (2022)	De i-Strategie JenV is een overzicht over de JenV-brede informatievoorzieningsportefeuille voor de komende jaren. Het bestaat uit trajecten die al onder handen zijn en trajecten die tijdens een strategische inventarisatie met de CIO-gemeenschap JenV zijn geïdentificeerd en als prioriteit zijn aangemerkt. Daarmee combineert het lopende programma’s zoals de JenV inbreng in het programma Open op Orde over de Informatiehuishouding, Informatiebeveiliging 2.0 en Datagedreven Werken, met nog op te starten initiatieven rondom i in het hart van beleid, wetgeving en uitvoering, Digitaal Grondvlak, Versterking van de besturing van de informatievoorziening en mensgerichte dienstverlening. NBUiteraard spelen met BZ en de KMAR ook partijen buiten het JenV-domein een rol in de migratieketen. Kaders uit die domeinen zijn kaderstellend voor deze partijen en spelen daarmee indirect ook een rol in de migratieketen. Omdat de migratieketen binnen het JenV-domein valt, hebben we ons hier echter beperkt tot de JenV kaders.

Bestaande en bekrachtigde kaders in de Migratieketen

Kader	Korte toelichting
Informatiestrategie Keten Management Informatie 2022-2024 (DRM/APM)	De informatiestrategie voor keten managementinformatie ondersteunt de keten bij het realiseren van de ambities zoals opgenomen in de integrale migratieagenda en het ketenplan 2018 -2022. De strategie geeft richting aan de wijze waarop de informatievoorziening verder wordt ontwikkeld om de migratieketen te sturen richting de gestelde doelen. Naast de middelen welke hiervoor bij de verschillende ketenpartners aanwezig zijn, is er in de huidige situatie een ketenbrede informatievoorziening, KMI+, en een samenwerkingsverband, de Analyse Proeftuin Migratieketen (APM) ingericht. De informatiestrategie bestaat uit 4 pijlers: Betrouwbare basis; Informatie gestuurde regie; Toekomstbestendige IT en Toekomstbestendige organisatie.
Ketenplan Migratieketen	Het ketenplan 2018-2022 legt de ambities voor de migratieketen voor een periode van 5 jaar vast. Het ketenplan gaat in op de uitdagingen waar de ketenpartners gezamenlijk voor staan. Dit actuele ketenplan is inmiddels verouderd. In het kader van de veranderopgave migratieketen wordt gewerkt aan een nieuw ketenplan (zie Ontwikkelingen).
Protocol Digitaal Samenwerken	Het protocol Digitaal Samenwerken legt het kader van de digitale samenwerking in de keten vast en maakt hierbinnen enkele generieke afspraken. De scope beperkt zich tot informatie-uitwisseling per vreemdeling tussen twee of meer ketenpartners. Uitgangspunt is dat de informatieuitwisseling in de migratieketen digitaal plaatsvindt. NB. Hoewel gedefinieerd als nadere invulling van de ketenarchitectuur nemen we beide protocollen toch in dit overzicht op
Protocol Identificatie- en Labeling (PIL)	Het Protocol Identificatie en Labeling, of kortweg het PIL, beschrijft een gestandaardiseerde werkwijze voor het identificeren, registreren, wijzigen, verifiëren van persoonsgegevens en het vernietigen van deze gegevens in de migratieketen. Het protocol beschrijft de werkwijze voor het identificeren van vreemdelingen, die, hetzij in het kader van een aanvraagprocedure, hetzij in het kader van grensbewaking of toezicht, met een of meer organisaties uit de migratieketen in aanraking komen, en voor het registreren van de persoonsgegevens in de Basisvoorziening Vreemdelingen (hierna: BVV). NB. Hoewel gedefinieerd als nadere invulling van de ketenarchitectuur nemen we beide protocollen toch in dit overzicht op

Ketenuitgangspunten

Naast deze kaders zijn er nog enkele bestaande afspraken in de Migratieketen die niet als Architectuurprincipes in dit document terugkomen (er wordt al langs deze lijnen gewerkt), maar die wel als ketenuitgangspunten beschouwd kunnen worden.