Architectuurproces

Algemeen

De MIRA keten- en informatiearchitectuur zijn doelarchitecturen. Het beschrijft een toekomstige situatie waar we met de keteninformatievoorziening naartoe willen groeien, d.w.z. een "stip op de horizon". We kijken in de MIRA 5-10 jaar vooruit.

Op deze stip komen we niet vanzelf. Ook is er geen sprake van een green field situatie, waarin een architectuur van de grond af aan wordt ontworpen en vormgegeven. Het is dus zaak om met deze ketenarchitectuur richting te geven aan alle beslissingen die we nemen aangaande de (door)ontwikkeling van de bestaande keteninformatievoorziening, zodat we geleidelijk naar deze stip toe bewegen.

Dit noemen we ook wel het architectuurproces. Hierin hebben het Deelberaad Keteninformatisering (DKi) en de ARVK een belangrijke rol.

Om actuele te blijven en een antwoord te kunnen blijven bieden op toekomstige vraagstukken en ontwikkelingen, zal de MIRA regelmatig herijkt worden. De actuele versie van de MIRA vindt u altijd op MIRA Online.

De architectuur zal van een traditionele architectuur wijzigen in een architectuur in een agile omgeving. Hier ligt in de manier waarop ontwerp en ontwikkeling plaatsvinden, de mate van flexibiliteit, en hoe teams samenwerken. Hieronder wordt het onderscheid toegelicht:

Proces en aanpak

Is:

• Lineair proces (watervalmodel): Eerst wordt een uitgebreide architectuur ontworpen, waarna de uitvoering plaatsvindt. Het plan wordt aan het begin volledig uitgewerkt.
• Big Design Up Front (BDUF): Een volledig ontwerp moet af zijn voordat de bouw of ontwikkeling begint.
• Minder flexibel: Wijzigingen tijdens het proces zijn moeilijk door te voeren, omdat dit invloed heeft op het hele ontwerp.
• Governance is strikt en controlerend: Besluitvorming vindt vaak plaats in vaste, formele momenten.

Wordt:

• Iteratief proces: Architectuur wordt in kleine iteraties ontworpen en gebouwd, afgestemd op de huidige behoeften van het project.
• Just Enough Design Up Front (JEDUF) of Minimal Viable Architecture (MVA): Alleen de belangrijkste onderdelen worden vooraf ontworpen, met ruimte voor aanpassingen tijdens de uitvoering.
• Flexibel en adaptief: Wijzigingen worden omarmd en verwerkt in de volgende iteraties.
• Governance is faciliterend: Besluitvorming wordt gedecentraliseerd, en teams worden aangemoedigd om verantwoordelijkheid te nemen.

Samenwerking en betrokkenheid

Is:

• Gescheiden rollen: Architecten werken apart van de ontwikkelaars of bouwteams, en de overdracht gebeurt via documentatie.
• Beperkte feedbackloops: Klanten en stakeholders geven input aan het begin en evalueren aan het einde.
• Hiërarchische communicatie: Informatie stroomt van boven naar beneden.

Wordt:

• Cross-functionele teams: Architecten, ontwikkelaars en andere specialisten werken samen in multidisciplinaire teams.
• Continue feedback: Stakeholders en klanten worden actief betrokken bij elke sprint, wat resulteert in regelmatige feedback.
• Directe communicatie: Dagelijkse stand-ups en informele communicatie verbeteren samenwerking.

Documentatie en tools

Is:

• Uitgebreide documentatie: Alles wordt vastgelegd in gedetailleerde plannen en blauwdrukken.
• Formele tools: Gebruik van tools voor ontwerp en specificaties.

Wordt:

• Minimale documentatie: Alleen wat nodig is om de voortgang te ondersteunen. "Working software over comprehensive documentation" is een kernprincipe.
• Flexibele tools: Tools zoals modellen, whiteboards, en iteratieve ontwerpen worden gebruikt om ideeën snel aan te passen en te testen.

Beheersing van risico's

Is:

• Focus op risicobeheersing vooraf: Alle mogelijke risico's worden vooraf in kaart gebracht en gemitigeerd.
• Starre planningsaanpak: Afwijkingen van het plan worden als problematisch gezien.

Wordt:

• Continue risicobeoordeling: Risico's worden iteratief geanalyseerd en aangepakt in korte cycli.
• Veerkrachtig omgaan met verandering: Het proces is ontworpen om met onzekerheden om te gaan en te leren van fouten.

Klantgerichtheid

Is:

• Klant is minder betrokken: Klanten zien het eindresultaat en kunnen pas dan aanpassingen aanvragen.
• Focus op vastgestelde specificaties: Ontwerp wordt geleid door vooraf vastgestelde eisen.

Wordt:

• Klant is onderdeel van het proces: Klanten geven gedurende het hele traject feedback.
• Focus op waarde leveren: Het ontwerp evolueert om de klantbehoeften beter te ondersteunen.